Sycylijskie łodzie – rękodzieło pełne symboli czy środek transportu?
Le barche siciliane – l’artigianato pieno dei simboli oppure il mezzo di trasporto
Witajcie Moi Mili 🙂 Jakiś czas temu pisałam o carretto sicilano, czyli sycylijskim wozie i jego historii, o tutaj a więc teraz przyszedł czas na łódki 🙂 Zapewne, podróżując po Sycylii, przede wszystkim po jej wybrzeżu lub odwiedzając plaże, nie raz się natkniecie na kolorowe, drewniane łodzie zastanawiając się dlaczego są tak pomalowane? Czy jeszcze obecnie mają zastosowanie?
Kochani, tak samo jak carretto siciliano także i łódka, w przeszłych czasach służyła przede wszystkim jako środek transportu i narzędzie do pracy, dzięki któremu mąż rodziny był w stanie ją utrzymać. Wiedząc jak ważną rolę pełni łódź w życiu codziennym, Sycylijczycy nauczyli się o nie dbać jak o członka rodziny. Z czasem ze zwykłego środka transportu łodzie urosły do rangi prawie świętych, nieoderwalnie złączonych ze swoim właścicielem.
Jak pamiętacie ozdobieniami carretto sicilano były przede wszystkim sceny historyczne, w przypadku zaś łodzi ozdoby pochodzą z kultury archaicznej. Rybacy wypływając na połów na takiej łódce byli „skazani” na morze, na jego „dobry lub zły humor”. Z tego też względu aby nie popaść w tzw. niełaskę morza łódź była wewnątrz malowana na biało, jako symbol czystości i dobrych zamiarów. Wierzono, że ten kolor „nie rozgniewa” morza i dzięki temu rybak bezpiecznie wróci do domu.
Ponadto ważnym było także imię – zazwyczaj kobiece! Rybak traktował swoją łódź jako partnerkę, towarzyszkę swoich połowów! Często, będąc na morzu „rozmawiał” z łodzią jakby ona była ludzką postacią.
Kolejną cechą sycylijskich łodzi są różnego rodzaju rysunki-symbole, których położenie także nie jest przypadkowe! Na dziobie powinien znaleźć się jeden z symboli, chroniących rybaka przed „intrygami morskimi”, natomiast na rufie – jeden z symboli szczęścia w połowach. Oczywiście jak się domyślacie jest cała lista symboli związanych z ozdabianiem łodzi. Do najbardziej popularnych należy tzw. święte oko, zwane L’oculus, oznaczające czujność. Przyjmowało się także, że łódź powinna mieć oczy aby mogły one „odnaleźć” bezpieczną drogę do domu! Do innych symboli stosowanych na łodziach należą syreny lub koniki morskie. Ich symbolika nawiązuje do mitologii i pokazuje relację rybaka do morza.
Co więcej symbolika i antyczne rytuały są ważne również przy konstruowaniu łodzi! Jeszcze dzisiaj, w niektórych stoczniach, w spojenie w dziobie łódki montuje się złocisty medalion. Ten zwyczaj jest zasięgnięty z czasów rzymskich! Łodzie, które zostały odkryte podczas wykopalisk archeologicznych miały w tym samym miejscu złotą monetę wotywną (dziękczynną).
Także kolor kadłuba, w większości przypadków koloru czerwonego, ma swoje znaczenie. Już w czasach antycznych chrzest łodzi odbywał się poprzez rozmazanie krwi wybranego zwierzątka na kadłubie. Odnosiło się to archaicznych rytuałów poświęcenia ofiary, co miało przynieść szczęście. Dzisiaj taki zwyczaj nie jest już praktykowany a w jego miejsce kadłuby łodzi maluje się kolorem czerwonym.
Kochani i ostatnim aspektem jest ten religijny, który charakteryzuje sycylijskiego rybaka. Sycylijczycy jako lud bardzo religijny często bierze udział w licznych procesjach podczas, których oddaje się hołd Maryji prosząc ją o tyle samych powrotów do domu co wypłynięć w morze. Często także figura Maryi zabierana jest w morze co ma przynieść dobrą pogodę, spokojne wody i bezpieczny powrót do domu.
